Rachitis of Engelse ziekte is een botaandoening die ontstaat door een tekort aan vitamine D en calcium. De ziekte komt speciaal voor bij kinderen in de prille jeugd. Zonnen kan rachitis helpen voorkomen door aanmaak van vitamine D in de huid.
De ziekte leidt tot een onvoldoende botvorming, met name de voorlopige groeizone in het botweefsel, gepaard gaande met:
- vergroting van kalkloos weefsel;
- verkromming van ledematen door spierspanning;
- vertraagde sluiting van de grote fontanel;
- een groot rechthoekig hoofd;
- rachitische rozenkrans;
- borst kielvorming;
- O-benen;
- verkromming van de ruggengraat in zijwaartse richting (scoliose);
- stoornissen in de gebitsontwikkeling;
- aantasting van het algemene welbevinden.
Sinds vitamine D wordt toegevoegd aan melk (in de VS) of aan margarine (in Nederland), komt rachitis vrijwel niet meer voor. Vroeger werd soms een hoogtezon gebruikt als behandeling tegen deze ziekte.
Naam
De benaming 'Engelse ziekte' is ontleend aan het gegeven dat de ziekte in de achttiende en negentiende eeuw veelvuldig voorkwam in de geïndustrialiseerde wijken van Londen. Deze wijken werden volgebouwd met hoge huurkazernes. De straten waren nagenoeg onbereikbaar voor het zonlicht, maar dit was niet het enige. Vele kinderen moesten werken van drie uur 's morgens tot zeven uur 's avonds en zagen nooit licht.
Het lichaam heeft zonlicht nodig om vitamine D aan te maken. Dit is een vitamine die ons lichaam zelf aan kan maken. Vitamine D is onder meer nodig voor de botgroei. Bij veel kinderen groeiden door het gebrek aan zonlicht de benen krom. Door de kromme benen liepen de getroffen kinderen moeilijk. Aangezien rachitis voor het eerst in de Engelse grote steden werd waargenomen en vandaaruit in de medische vakbladen werd gepubliceerd, heeft het in de volksmond de naam 'Engelse ziekte' gekregen.
In Oost-Groningen is een daarvan afgeleide uitdrukking 'Engelse benen'. Als iemand onhandig loopt of strompelt, kan diegene te horen krijgen: "Ga toch weg met je Engelse benen!".
Syfilis werd vooral in het verleden op een vergelijkbare manier wel Franse ziekte genoemd.
